خانه های چوبی به دلیل ساختار طبیعی و جذاب آن، به خصوص در مناطق جنگلی طرفداران زیادی دارد. با این حال بررسی امنیت و استحکام و مقاومت این سازه‌ها در مطالعات لرزه شناسی همیشه مورد بحث بوده و هست. از این جهت رعایت یک سری استاندارها در ساخت ویلاهای چوبی الزامی است. در این مقاله به بررسی این نکات ضروری و همچنین بهترین چوب‌ها برای ساخت خانه های چوبی خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.
نکات کلیدی در ساخت خانه های چوبی
ساخت این سازه‌های چوبی در تمام دنیا مستلزم رعایت الزامات و تأییده‌هاست. بر اساس استاندارهای مرکز تحقیقات ساختمان و مطالعات لرزه شناسی، در صورت لرزه خیز بودن محل ساخت، ساخت ویلاهای چوبی تا سه طبقه مانعی ندارد.
بدیهی است که رعایت استاندارها و قوانین وضع شده در ساخت سازه‌های چوبی تنها در جهت ارتقای امنیت است؛ به طوری که اگر حتی یکی از این نکات مورد بی توجهی قرار بگیرد، ممکن است خسارات مالی و جانی فراوانی به همراه داشته باشد. از جمله این استانداردها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیستم اعلام حریق
- برق کشی اصولی و استاندارد
- عایق رطوبتی و حرارتی
- محاسبه دقیق اسکلت ساختمان
- میزان مقاومت سازه
به عقیده کارشناسان مهمترین نکته‌ای که باید در ساخت سازه‌های چوبی مدنظر قرار بگیرد، عایق کاری درست و اصولی این سازه‌ها در برابر رطوبت، حرارت و صدا می‌باشد. تغییرات شدید دما، رطوبت، قارچ، حشرات موذی مانند موریانه از جمله عواملی هستند که سلامت سازه‌های چوبی را به خطر می‌اندازند. از این جهت بایستی با استفاده از رنگ‌های خارجی عایق بندی درستی انجام داد تا از آسیب‌های مالی و جانی جلوگیری کرد.
نکته کلیدی دیگری که باید در ساخت این سازه‌ها به آن توجه زیادی داشته باشید، سیستم اعلام حریق است. هر نوع چوبی که در فرآیند ساخت استفاده شود و هر مکانیسمی که برای فرآوری آن استفاده شده باشد، باز هم قابلیت اشتعال وجود دارد. از این رو بایستی تا جای ممکن از وقوع حریق جلوگیری کرد.
لزوم بکارگیری تجهیزات و نیروهای متخصص برای ساخت خانه های چوبی
نوع چوب، تجهیزات مورد استفاده و طراحی اسکلت سازه چوبی از مهمترین مواردی است که برای رعایت استاندارهای ذکر شده و افزایش امنیت سازه‌ها اهمیت زیادی دارد. از این رو سپردن این کار به افراد متخصص در این زمینه اهمیت زیادی دارد.
برای مثال در طراحی اسکلت ساختمان چوبی باید از نیروهای ماهر و متخصص کمک گرفته شود زیرا طراحی و ساخت چنین سازه‌هایی با دیگر سازه‌ها کاملاً متفاوت است و چوب نسبت به دیگر مصالح ساختمانی خواص منحصر به فردی دارد.
مطالعات لرزه شناسی و بررسی سازه‌های چوبی که در معرض زلزله قرار گرفته‌اند، نشان می‌دهد که ساختمان‌هایی که با رعایت استاندارها ساخته شده اند مقاوت بسیاری بالایی از خود نشان داده‌اند. با توجه به زلزله خیز بودن کشور ما هم بایستی از نیروهای متخصص و تجهیزات مناسب کمک گرفت تا سازه‌های چوب به بهترین و امن‌ترین شکل اجرایی شوند.
انواع چوب در ساخت خانه های چوبی
از آنجایی که ماده اولیه این سازه‌ها، چوب است، انتخاب چوب مناسب و روش فرآوری آن بسیار مهم است. چوب مورد استفاده در کنار جنس و کیفیت مناسب بایستی به درستی فرآوری شده باشد تا خصوصیات و مقاومت لازم برای ساخت سازه‌های چوبی را داشته باشد. در غیر اینصورت سازه امنیت و مقاومت لازم را نخواهد داشت.
نکته جالب توجهی که در خصوص تأمین ماده اولیه سازه‌های چوبی وجود دارد این است که اکثر چوب‌های داخلی خصوصیات لازم برای ساخت ساختمان‌های چوبی را ندارند؛ از این جهت از چوب‌های باکیفیت وارداتی استفاده میشود. در ادامه به معرفی بهترین چوب‌ها برای ساخت سازه‌های چوبی خواهیم پرداخت:
راش
چوب راش از نظر ظاهری به رنگ کرم مایل به قرمز است. این چوب دارای دوایر سالیانه فشرده است و در مقطع طولی دارای خطوط تقریباً مشخص است. چوب راش دارای پره‌های چوبی است که در مقطع شعاعی به پر مگس و در مقطع مماسی به دوک مشهور هستند. این پرهها به رنگ قرمز مشاهده میشوند.
این چوب بافت همگن، درجه سختی مناسبی و قابلیت آغشتگی مناسب با انواع محلول‌های حفاظتی را دارد. نمونه خارجی این چوب از آذربایجان وارد میشود که البته کیفیت چوب راش ایرانی را ندارد اما از نظر ابعاد، رطوبت و ضایعات کمتر برتری‌هایی دارد.
توسکا
این چوب هم از نظر ظاهری به رنگ کرم مایل به قرمز بوده و دوایر سالیانه پهن با حدود تقریباً مشخص دارا می‌باشد. در مقطع شعاعی پره‌های چوبی به رنگ آجری و در مقطع مماسی دوک‌های ظریفی مشاهده میشود. این چوب نیمه سنگین تا سبک بوده و قابلیت ابزار خوری، رنگ پذیری و شکاف خوری خیلی خوبی دارد. در ایران این چوب پس از راش بیشترین فروش را دارد.
افرا
افرا پلت، افرا شیردار و کیکم سه گونه فراوان در ایران می‌باشند. چوب این درخت کرم مایل به قرمز است و پره‌های چوبی ظریف قهوه‌ای رنگ به صورت لکه و دوک‌هایی در مقاطع آن نماییان است. این چوب نیمه سنگین بوده و دارای پرداخت آسان و کشیدگی کم می‌باشد.
روسی
به هر چوب سفید رنگ وارداتی از روسیه اصطلاحاً چوب روسی گفته میشود. چوب روسی شامل انواع گونه‌های نراد، نوئل و کاج ها می‌باشد. نداشتن مجاری صمغی، راست تار، وزن سبک، ترک خوردگی کم در اثر خشکی، قابلیت پرداخت خوب و … از ویژگی‌های مثبت چوب روسی است. این چوب به دلیل وزن سبک و ضریب الاستیته بالا برای ساخت اسکلت چوبی گزینه مناسبی است. با این حال این چوب در برابر قارچ و حشرات مقاومت پایینی دارد.
آکاژو
این چوب به دو دسته آمریکایی و آفریقایی تقسیم میشود که نوع آفریقایی آن در بازار ایران موجود است. درون چوب به رنگ قرمز و بیرون آن به رنگ صورتی است. دارا بودن بافت یکدست و پرمگس‌های براق از دیگر ویژگی‌های ظاهری این چوب است. این چوب برای ساخت روکش‌های قیمتی اهمیت زیادی دارد زیرا واکشیدگی و همکشیدگی کمی داشته و در هنگام خشک شدن کمتر آسیب می‌بیند. ضریب الاستیته بالا، قابلیت پرداخت خوب و رنگ پذیری و واکس خوری مناسب از دیگر ویژگی‌های مثبت این چوب است.
ملچ
این چوب قهوه‌ای مایل به قرمز بوده و رگه های سبز رنگی در آن مشاهده میشود. بافت درشت، نیمه سخت، نیمه سنگین و دوام بالا از خصوصیات بارز چوب ملچ است.
گردو
چوب گردو به رنگ خاکستری مایل به قهوه‌ای است. این چوب بافت ریزی داشته، نیمه سخت و نیمه سنگین است و در برابر فشار و خمش مقاومت زیادی دارد.
چنار
این چوب به رنگ سفید روشن تا قرمز مایل به قهوه‌ای است و لکه‌های قهوه‌ای صدفی در آن وجود دارد. این چوب نیمه سخت و سنگین است و دوام بسیار بالایی دارد.
بلوط
چوب بلوط به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره است. نیمه سخت، نیمه سنگین تا سنگین است و مقاومت زیادی در مقابل سایش دارد.
تبریزی
چوب تبریزی به رنگ سفید تا کرم روشن است و لکه‌های سیاه یا قهوه‌ای در آن به چشم می‌خورد. این چوب نرم و سبک است و دوام زیادی ندارد.
ممرز
این چوب به رنگ سفید تا کرم روشن است. سخت و نیمه سنگین بوده و در برابر ضربه و سایش مقاومت بسیار بالایی دارد.
نراد
این چوب به رنگ سفید تا سفید متمایل به کرم یا قهوه‌ای روشن مایل به صورتی است. راست تار بوده و دارای نقش‌های زیبایی است. این چوب سبک و نرم و البته کم دوام است.
آکونه
این چوب به رنگ صورتی روشن تا تیره است و ریز بافت است. چوب آگونه سبک و نرم و کم دوام است و به راحتی ورقه ورقه میشود.
ساج
چوب ساج به رنگ قهوه‌ای طلایی یا قهوه‌ای تیره با خطوط سیاه رنگ است. این چوب بسیار سنگین است و مقاومت بسیار بالایی دارد.
آبنوس
این درخت سیاه رنگ است و چگالی نسبتاً بالا و عطر خوش از خصوصیات مثبت آن است. تنه داخلی چوب به رنگ زردسفید تا قهوه‌ای و سیاه است. انواع مختلفی از چوب آبنوس وجود دارد که از جمله آنها می‌توانیم به آبنوس سیاه، آبنوس مرمری یا مرمری آندامان و آبنوس كاكی اشاره کنیم. این چوب سختی و استحكام بالایی دارد.
بالسا
چوب بالسا به رنگ‌های سفید مایل به زرد روشن یا قهوه‌ای روشن مشاهده میشود. این چوب سبک‌ترین چوب برای مصارف تجاری است؛ با این حال سفتی و قابلیت فرم دهی مناسبی دارد.
ون
این چوب به رنگ زرد ملایم است. مقاومت بالا، سختی مناسب و قابلیت فرم پذیری خوب از خصوصیات بارز چوب ون است.
شمشاد
این چوب که بیشتر در کارهای هنری مانند خاتم کاری استفاده میشود، به دلیل تراکم زیاد آوندها و لیف‌های آن چگالی زیادی دارد و نسبتاً سنگین است.
کاج بلسان
کج بلسان همانطور که از نامش مشخص است متعلق به خانواده کاج‌هاست و دارای رنگ‌های سفید و قهوه‌ای با رگه‌های صاف و ظریف می‌باشد.
